سمپاش

سم پاش چیست ؟

یکی از روش‌های کنترل علف‌های هرز، حشرات، آفات و بیماری‌ها در باغ‌های میوه و فضاهای سبز، استفاده از سموم شیمیایی است. این سموم باید با دقت و به میزان مشخص به صورت یکنواخت پاشیده شوند. برای انجام این کار به شکل موثر و دقیق، از دستگاه‌های سم ‌پاش استفاده می‌شود. سم ‌پاش ابزاری است که برای پاشیدن مواد شیمیایی مانند سموم دفع آفات، کودهای مایع یا سایر محلول‌های کشاورزی بر روی گیاهان، خاک و یا محیط‌های مختلف به کار می‌رود. این دستگاه با استفاده از فشار هوا یا موتور مکانیکی، مایع را به قطرات ریز تبدیل کرده و به صورت یکنواخت روی سطح موردنظر توزیع می‌کند. سم‌پاش‌ها در انواع مختلفی مانند دستی، پشتی، موتوری و تراکتوری تولید می‌شوند و بسته به نوع کاربرد و مقیاس عملیات کشاورزی، انتخاب می‌شوند. هدف اصلی استفاده از سم‌پاش، افزایش کارایی در مصرف مواد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی است.

از مزایای کاربرد سمپاش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پاشش یکنواخت و دقیق
• صرفه جویی در مصرف مواد شیمیایی
• پوشش کامل سطح گیاهان
• افزایش سرعت عملیات
• کاهش هزینه ها
• حفاظت از محیط زیست
• کاهش خطرات برای انسان
• تنوع در کاربرد

طبقه بندی فناوری های سمپاشی

روش‌های سم‌پاشی بر اساس حجم مایع مصرفی در واحد سطح زمین به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: حجم بالا (HV)، حجم کم (LV) و حجم بسیار کم (ULV). در ابتدا، سم‌پاشی با حجم بالا برای استفاده از آفت‌کش‌ها رایج بود، اما با توسعه آفت‌کش‌های جدید و پیشرفته، تمایل به استفاده از حداقل مایع رقیق‌کننده افزایش یافت. در این روش‌ها، اندازه مطلوب قطرات سم بسته به نوع آفت متفاوت است؛ قطرات کوچک معمولاً برای کنترل حشرات و آفات استفاده می‌شوند، در حالی که قطرات بزرگ‌تر برای مبارزه با علف‌های هرز مناسب‌تر هستند.

انتخاب نوع دستگاه یا ماشین سم‌پاش به روش سم‌پاشی و اندازه قطرات مورد نیاز بستگی دارد. عواملی مانند اندازه قطرات، میزان پوشش‌دهی و فاصله پاشش نقش مهمی در تعیین نوع دستگاه ایفا می‌کنند. بر همین اساس، انواع مختلف سم‌پاش‌ها طراحی شده‌اند تا در شرایط متنوع، شامل نوع آفت، اندازه سم، و محیط‌هایی مانند مزارع، باغ‌ها یا گلخانه‌ها، به کار روند. این سم‌پاش‌ها در اندازه‌های گوناگون، از مدل‌های دستی با ظرفیت کم گرفته تا سم‌پاش‌های تراکتوری با کاربرد وسیع، در دسترس هستند. نیروی لازم برای کار سم‌پاش از منابع مختلفی مانند نیروی دست، موتورهای کوچک یا محور توان‌دهی تراکتور تأمین می‌شود.

در بسیاری از موارد، سم‌پاشی به‌طور گسترده با استفاده از سم‌پاش‌های تراکتوری در مزارع بزرگ انجام می‌شود. با این حال، فناوری‌های جدیدتر امکان استفاده از سم‌پاش‌های بسیار دقیق را فراهم کرده‌اند که سم را در مقادیر بسیار کم و به‌صورت کنترل‌شده و هدفمند بر روی سطوح مشخص پخش می‌کنند.

عملیات پاشش سم در این دستگاه‌ها با ایجاد فشار یا ترکیبی از فشار و مکش انجام می‌شود. در برخی سم‌پاش‌های مبتنی بر فشار مثبت، مایع سم از مخزن از طریق لوله‌ای به محلی که هوای فشرده جریان دارد منتقل می‌شود. در انتهای این لوله، یک افشانک وجود دارد که مایع سم را به‌صورت پودری در جریان هوا تزریق کرده و به محیط منتقل می‌کند.

انواع سم پاش

سم ‌پاش ‌ها از نظر ظرفیت کاری، نوع منبع تأمین نیرو و روش حمل و جابه‌جایی دارای انواع مختلفی هستند. در این مقاله، به معرفی و بررسی مهم‌ترین انواع سم‌ پاش‌ هایی که در باغبانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، پرداخته‌ایم. این بررسی شامل ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای هر نوع سم‌ پاش خواهد بود تا انتخاب مناسب‌تری برای نیازهای مختلف باغبانی فراهم شود.

• سم ‌پاش‌ دستی

سمپاش دستی اپوکا

انواع سم ‌پاش‌ دستی ابزارهایی هستند نیروی مورد نیاز برای پاشش و حمل آن‌ها توسط دست کاربر تأمین می‌شود. سم پاش دستی برای سطوح کوچک و فضاهای محدود طراحی شده‌اند و معمولاً دارای مخازن کوچک با ظرفیت چند لیتر هستند. در برخی از این دستگاه‌ها از ترکیب فشار و مکش برای پاشش استفاده می‌شود. از جمله انواع سم ‌پاش‌ دستی می‌توان به سم ‌پاش ماشه‌ای، سم‌ پاش لوله‌ای دستی، سم‌ پاش گلخانه‌ای و امشی اشاره کرد.

سم ‌پاش ماشه‌ای

سم ‌پاش ماشه‌ای، کوچک‌ترین و ساده‌ترین نوع سم‌ پاش دستی است که برای فضاهای بسیار محدود مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه از یک مخزن و بدنه تشکیل شده است. پاشش در سم‌ پاش ماشه‌ای از ترکیب فشار و مکش حاصل می‌شود. هنگامی که دسته توسط کاربر فشرده می‌شود، پیستون به عقب حرکت کرده و ضمن فشردن فنر، مایع موجود در سیلندر را تحت فشار قرار می‌دهد. این فشار، مسیر ورودی را مسدود کرده و مایع را به سمت افشانک هدایت می‌کند. در نتیجه، مایع به‌صورت پودری از افشانک خارج می‌شود. با رها شدن دسته، فنر پیستون را به جلو بازمی‌گرداند، فشار داخلی کاهش می‌یابد و مایع جدید از مخزن به داخل دستگاه مکیده می‌شود.

سم‌ پاش لوله‌ای دستی

این نوع سم ‌پاش فاقد مخزن سم است و از یک لوله به طول 2.5 تا 3.5 متر تشکیل شده است. یک سر لوله دارای تلمبه و افشانک و سر دیگر مجهز به شیلنگی با صافی است. هنگام سم‌ پاشی، صافی درون ظرف حاوی محلول سم قرار می‌گیرد. با حرکت دسته متحرک، پیستون درون لوله حرکت کرده و مایع را با فشار از افشانک خارج می‌کند. در حرکت معکوس پیستون، مکش ایجاد شده و مایع از ظرف به داخل لوله کشیده می‌شود. این نوع سم‌ پاش برای از بین بردن آفات در باغچه‌ها و محیط‌های کوچک مناسب است.

سم ‌پاش دستی گلخانه‌ای

این نوع سم ‌پاش شباهت زیادی به سم‌ پاش لوله‌ای دستی دارد، اما دارای یک مخزن ثابت با ظرفیت 2 تا 3 لیتر است. این دستگاه به‌طور خاص برای استفاده در محیط‌های گلخانه‌ای طراحی شده است.

امشی

امشی نوع دیگری از سم ‌پاش دستی است که پاشش در آن با ایجاد فشار صورت می‌گیرد. این دستگاه شامل یک مخزن و یک تلمبه دستی است. پیستون تلمبه با حرکت خود هوا را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کند؛ یک بخش هوا وارد مخزن سم شده و بخش دیگر به انتهای دستگاه هدایت می‌شود. به دلیل اختلاف فشار ایجاد شده، مایع سم به ‌صورت ذرات ریز از مخزن خارج می‌شود. این نوع سم‌پاش برای پخش سموم محلول در محیط‌های کوچک کاربرد دارد.

• سم‌پاش پشتی

سم‌پاش پشتی تلمبه‌ای

این نوع سم‌پاش برای محلول‌پاشی در باغ‌های میوه و فضاهای سبز کوچک (کمتر از 1 هکتار) استفاده می‌شود. اجزای اصلی شامل مخزن، صافی، تلمبه دستی، شیلنگ، میل افشانک (لانس)، افشانک و بند است. سم‌پاش‌های پشتی تلمبه‌ای از نظر فشار وارد بر مایع به دو نوع تقسیم می‌شوند:

فشار دائم: در این مدل، مخزن سم تحمل فشار هوا تا 8 اتمسفر را دارد. فشار لازم به‌وسیله تلمبه دستی ایجاد می‌شود. مخزن معمولاً از پلاستیک فشرده با حجم 10 تا 15 لیتر ساخته شده است. عملیات سم‌پاشی به‌طور مداوم و بدون نیاز به تلمبه زدن مجدد ادامه می‌یابد تا زمانی که فشار مطلوب در مخزن حفظ شود. این نوع سم‌پاش‌ها معمولاً مجهز به فشارسنج و شیر فشارشکن هستند. افشانک‌ها در قطرهای مختلف ساخته شده‌اند و بر اساس نیاز (ریزتر یا درشت‌تر کردن ذرات سم) قابل تنظیم‌اند. میزان پاشش سم بین 1 تا 1.3 لیتر در دقیقه است.

فشار متناوب: در این مدل، سم‌پاشی تنها در حین تلمبه زدن دستی انجام می‌شود. فشار مستقیماً از طریق تلمبه دستی ایجاد شده و مایع سم در شیلنگ جاری می‌شود. مخزن فشار زیادی را تحمل نمی‌کند، زیرا فقط مایع در آن نگهداری می‌شود. تلمبه این مدل‌ها معمولاً پیستونی یا دیافراگمی است و فشار تولیدشده حدود 3 تا 4 اتمسفر است. حجم مخزن بین 10 تا 20 لیتر و میزان پاشش حداکثر 1 لیتر در دقیقه است.

• سم‌پاش پشتی موتوری

سمپاش پشتی موتوری پنگوئن مدل 3WZ600

این نوع سم‌پاش برای افزایش بازده و سهولت در سم‌پاشی طراحی شده و از یک موتور احتراقی برای تأمین فشار و پاشیدن سم استفاده می‌کند. اجزای اصلی شامل مخزن سم، بدنه، بند و پشتی، موتور احتراقی، پمپ دوار، پروانه تولید باد (دمنده)، شیلنگ، دسته سم‌پاشی، افشانک و صافی‌ها است.

مدل پودرپاش:

این مدل شبیه به سم‌پاش‌های تلمبه‌ای فشار متناوب است، اما به‌جای تلمبه دستی، یک پمپ دوار متصل به موتور احتراقی دو زمانه استفاده می‌شود. فشار تولیدشده حدود 10 اتمسفر است و طول پاشش به 8 متر می‌رسد. مخزن پلاستیکی این دستگاه حجمی بین 10 تا 20 لیتر دارد. موتور با توان 0.9 تا 1.5 اسب بخار کار می‌کند و مازاد مایع پمپاژ نشده به مخزن بازمی‌گردد، که این عمل باعث هم زدن محلول می‌شود. میزان پاشش این مدل بین 0.5 تا 1.5 لیتر در دقیقه است.

مدل ذره‌پاش:

این مدل کاربرد بیشتری دارد و وظیفه اصلی موتور آن، به حرکت درآوردن پروانه‌ای است که باد با سرعت 60 تا 120 متر بر ثانیه تولید می‌کند. باد تولیدشده، مایع سم را که از افشانک عبور می‌کند، به ذرات ریزی در حد 40 تا 150 میکرون تبدیل کرده و تا فاصله 10 تا 15 متر پرتاب می‌کند. توان موتور بین 2 تا 5 اسب بخار و میزان پاشش سم 0.1 تا 3 لیتر در دقیقه است.

این دو نوع سم‌پاش موتوری برای فضاهای وسیع‌تر و عملیات سم‌پاشی با حجم بالا بسیار مناسب هستند.

توصیه می شود از تبدیل ذره پاش به شعله افکن به علت خطرات زیادی که می تواند برای کاربر و دیگران ایجاد کند خود داری نمایید. استفاده از شعله افکن هایی که به همین منظور ساخته شده اند مناسب تر و کم خطر تر می باشد.

• سم پاش موتوری فرغونی یا سم پاش موتوری چرخدار

سم‌پاش‌های چرخدار موتوری برای سم‌پاشی درختان میوه، درختچه‌های زینتی بلند و فضاهای سبز و گلکاری شده به کار می‌روند. این سم‌پاش‌ها از اجزای اصلی شامل مخزن سم (با ظرفیت 60 تا 200 لیتر، فلزی یا پلاستیکی)، موتور محرک، پمپ، شیلنگ، میل افشانک، صافی، بدنه و چرخ تشکیل شده‌اند. مخزن دارای دریچه‌ای برای افزودن محلول سم و آب و شیر تخلیه‌ای برای شستشوی مخزن است. موتور محرک معمولاً یک موتور احتراقی تک سیلندر بنزینی دو یا چهار زمانه با قدرت 3 تا 10 اسب بخار است که توان مورد نیاز پمپ را تأمین می‌کند. انتقال نیرو از موتور به پمپ می‌تواند از طریق تسمه و چرخ تسمه، کوپلینگ یا زنجیر و چرخ زنجیر صورت گیرد. انرژی منتقل شده از موتور به محور پمپ، باعث حرکت رفت و برگشتی پمپ می‌شود که این بخش در روغن غوطه‌ور است.

سم‌پاش‌های چرخدار موتوری دارای سه نوع شیلنگ هستند: شیلنگ مکش سم با قطر حدود 2.5 سانتی‌متر، شیلنگ برگشتی با قطر کمتر، و شیلنگ سم‌پاشی که معمولاً طولی بیش از 15 متر دارد تا امکان سم‌پاشی در محدوده وسیع‌تر بدون نیاز به جابجایی سم‌پاش فراهم شود. برخی از سم‌پاش‌ها دارای قرقره‌ای برای جمع‌آوری شیلنگ به منظور جلوگیری از خم شدن و شکستن آن هستند. این سم‌پاش‌ها معمولاً با 2، 3 یا 4 چرخ عرضه می‌شوند تا جابجایی آن‌ها آسان‌تر شود. برای راه‌اندازی سم‌پاش، ابتدا مخزن از آب پر می‌شود و سپس مایع سم به آرامی به مخزن اضافه می‌گردد. در هنگام ریختن آب و سم، باید از صافی استفاده شود و معمولاً دریچه مخزن دارای یک صافی است. در صورت استفاده از سم‌های پودری، ابتدا سم در سطل با آب مخلوط شده و سپس به مخزن اضافه می‌شود.

سرویس و نگهداری سم پاش

سرویس و نگهداری سم پاش ها شامل دو قسمت واحد سم پاشی و واحد موتور است. پس از اتمام سم‌پاشی، باقی‌مانده محلول باید از مخزن تخلیه شود. محلول باقی‌مانده را می‌توان برای مدت کوتاهی (کمتر از یک هفته) در ظروف مناسب نگهداری و سپس مصرف کرد. مخزن باید چندین بار با آب تمیز شسته شود و پمپ و تلمبه نیز با آب تمیز به کار انداخته شوند تا محلول سم از پمپ، شیلنگ‌ها و افشانک‌ها تخلیه گردد. اگر سم‌پاش برای مدت طولانی استفاده نشود، تمامی قطعات باید باز و خشک شوند. در صورت کاهش فشار یا دبی، پمپ و صافی‌ها باید بازدید و شستشو شوند. برای شستن قطعات سم‌پاش می‌توان از آب داغ 80 درجه و پاک‌کننده‌های معمولی استفاده کرد. اتصالات نشتی باید تعمیر شوند و هنگام جمع کردن شیلنگ‌ها از شکستن و خم شدن آنها جلوگیری شود. همچنین، قسمت‌های متحرک در تلمبه‌های دستی باید همیشه گریس‌کاری شوند. روغن پمپ پیستونی باید بازدید و در صورت لزوم تعویض شود و از عملکرد صحیح شیر فشار شکن اطمینان حاصل گردد. برای سرویس موتور، باید طبق دستورالعمل‌های موجود عمل شود.

نکات ایمنی در بکارگیری انواع سم پاش

برای استفاده ایمن از سم‌پاش‌ها، رعایت نکات ایمنی ضروری است. اولین نکته، استفاده از لباس کار مناسب شامل دستکش، کلاه، ماسک، لباس یکسره ضد مواد شیمیایی و کفش کار است. درب دریچه ریختن سم به مخزن باید به‌طور کامل آب‌بندی شود تا در هنگام حرکت، محلول از آن خارج نشود. قبل از ریختن سم در مخزن، باید آن را با آب مخلوط کرده و از صافی برای ریختن آن استفاده کرد. همچنین، محلول سم در مخزن باید به‌طور کامل هم زده شود و تجهیزات همزنی باید در حین عملیات سم‌پاشی فعال باشند تا محلول به‌طور یکنواخت در باغ پاشیده شود. در هنگام سم‌پاشی باید از حرکت در خلاف جهت باد خودداری کرد و جهت باد باید ذرات سم را از کارگر دور کند. سم‌پاشی در هوای طوفانی و هنگام وزش باد ممنوع است، زیرا ذرات سم بر روی شاخ و برگ درختان نمی‌نشیند و خطر مسمومیت برای کارگر به وجود می‌آید. همچنین، باید از چکه کردن محلول سم از هر قسمت سم‌پاش جلوگیری کرد، زیرا این کار نه تنها به هدر دادن سم می‌انجامد، بلکه موجب آلودگی محیط نیز می‌شود.

قیمت سم پاش

قیمت سمپاش به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل نوع دستگاه، ظرفیت مخزن، نوع موتور از نظر سوخت، نوع پمپ پیستونی یا دیافراگمی، فشار پاشش، کیفیت مواد استفاده شده در ساخت دستگاه، طول شیلنگ و قابلیت‌های اضافی مانند افشانک‌های متنوع یا سیستم‌های خودکار همزنی محلول می‌شود. همچنین، برند و کشور سازنده نیز تأثیر زیادی بر قیمت سمپاش دارد. سمپاش‌های با ظرفیت بالاتر، موتور قوی‌تر و ویژگی‌های پیشرفته‌تر معمولاً قیمت بیشتری دارند. همچنین، سمپاش‌های چرخدار یا مدل‌های مجهز به تکنولوژی‌های خاص نیز هزینه بالاتری خواهند داشت. در نهایت برند، گارانتی و خدمات پس از فروش نقش مهمی در تعیین قیمت سمپاش دارند. برندهای معتبر معمولاً به دلیل کیفیت بالاتر و اعتماد بیشتر مشتریان، قیمت‌های بالاتری دارند. این برندها معمولاً از مواد باکیفیت‌تر و تکنولوژی‌های پیشرفته‌تری در تولید دستگاه‌های خود استفاده می‌کنند که باعث افزایش قیمت می‌شود.

راهنمای خرید سم پاش

در صورتی که قصد خرید سم پاش دارید بهتر است برای آنکه راندمان و بهره وری بیشتری داشتبه باشید به برخی از ویژگی‌های ساختاری و فنی دستگاه مورد نظر خود توجه کنید تا بهترین تصمیم را اتخاذ کنید. دقت داشته باشید اولین گام در خرید سم پاش این است که نوع آن را براساس کاربرد خود تعیین کنید. پس از آن عواملی مانند ظرفیت مخزن، نوع پمپ، فشار پاشش، نوع موتور و قدرت و سوخت آن، طول شیلنگ و نوع افشانک‌ها باید مورد بررسی قرار گیرد. ظرفیت مخزن باید متناسب با اندازه باغ یا منطقه مورد نظر انتخاب شود تا نیاز به پر کردن مکرر مخزن نباشد. همچنین، نوع پمپ و فشار پاشش تأثیر زیادی بر کارایی سمپاش دارد، زیرا پاشش یکنواخت و با فشار مناسب اهمیت زیادی در کار سمپاشی دارد. اطمینان حاصل کنید که سم پاش دارای ویژگی­های ایمنی مانند دریچه های ضدنشت، سیستم های همزن محلول، و عایق های مخصوص جلوگیری از چکه باشد. در نهایت سعی کنید سم پاش مورد نظر خود را از برندهای معتبر که خدمات پس از فروش و گارانتی خوبی دارند را انتخاب کنید. این امر تضمینی بر کیفیت محصول مورد نظر شما خواهد بود و در صورت بروز مشکل به سرعت می توان تعمیر یا تعویض نمود.