شیر بالانسینگ

شیر بالانسینگ چیست؟

شیر بالانسینگ (شیر تعادل هیدرونیک) یا Balancing Valve نوعی شیر تنظیم جریان است که در سیستم‌های گرمایش و سرمایش مرکزی (فن‌کویل، چیلر، داکت اسپلیت، رادیاتور و گرمایش از کف) نصب می‌شود و وظیفه اصلی آن تنظیم دقیق دبی آب سرد یا گرم در هر شاخه و هر دستگاه است تا تمام نقاط ساختمان به‌طور کاملاً یکسان و متعادل خنک یا گرم شوند. به بیان ساده تر بدون شیر بالانسینگ؛ آب همیشه مسیرهای کوتاه‌تر و کم‌مقاومت‌تر را انتخاب می‌کند و بخش‌هایی از ساختمان سرد یا گرم نمی‌ماند.

بزرگ‌ترین مزیت شیر بالانسینگ، حذف کامل سرما/گرمای نابرابر در طبقات و اتاق‌هاست. با تنظیم دقیق جریان، هم مصرف انرژی پکیج یا چیلر به‌شدت کاهش می‌یابد، هم صدای جریان آب در لوله‌ها از بین می‌رود و هم طول عمر تجهیزات افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل در تمام پروژه‌های حرفه‌ای و ساختمان‌های مدرن، نصب شیر بالانسینگ اجباری و جزو استانداردهای تأسیسات محسوب می‌شود.

این شیرها در سایزهای مختلف و به‌صورت دستی یا اتوماتیک عرضه می‌شوند و امروزه در آپارتمان‌ها، ویلاها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها، ادارات و هر ساختمانی که سیستم مرکزی دارد، به‌کار می‌روند.

به‌طور خلاصه، اگر می‌خواهید سیستم گرمایش و سرمایش ساختمانتان ۱۰۰٪ یکنواخت کار کند، انرژی هدر نرود و دیگر هیچ واحدی از سردی یا گرمای کم شکایت نکند، شیر بالانسینگ مهم‌ترین و هوشمندانه‌ترین قطعه‌ای است که باید در تأسیسات خود داشته باشید. 

کاربرد شیر بالانسینگ

شیر بالانسینگ در هر سیستم هیدرونیکی که آب سرد یا گرم در لوله‌ها گردش می‌کند، کاربرد ضروری دارد. از مهمترین مواقعی که شیر بالانسینگ باید مورد استفاده قرار بگیردی در مسیر رفت و برگشت هر فن‌کویل، شاخه‌های اصلی و فرعی داکت اسپلیت، مدارهای گرمایش از کف، رادیاتورهای طبقاتی، هواسازها، چیلر و بویلر، برج خنک‌کننده و پمپ‌های سیرکولاسیون می توان نام برد. در واقع هر جایی که چند مصرف‌کننده موازی وجود دارد، شیر بالانسینگ تضمین می‌کند همه به‌طور عادلانه آب دریافت کنند.

مزایای شیر بالانسینگ

شیر بالانسینگ یکی از ساده‌ترین قطعات تأسیسات است که تأثیر بسیار بزرگی روی عملکرد کل سیستم می‌گذارد و از مهمترین مزایای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

• توزیع ۱۰۰٪ یکنواخت سرما و گرما در تمام واحدها
• کاهش چشمگیر مصرف برق پمپ و چیلر/پکیج
• حذف صدای جریان آب در لوله‌ها
• افزایش طول عمر تجهیزات (کمتر کار کردن پمپ و کمپرسور)
• امکان تنظیم دقیق حتی پس از تغییرات در سیستم
• کاهش هزینه‌های انرژی تا درصد قابل توجه
• رعایت کامل استانداردهای تأسیسات ساختمان

ساختار و عملکرد شیر بالانسینگ

شیر بالانسینگ در دو نوع دستی و اتوماتیک (فشار مستقل) ساخته می‌شود. در نوع دستی، با چرخاندن دستگیره و استفاده از نمودار یا فلومتر، دبی را روی مقدار دلخواه ثابت می‌کنید. در نوع اتوماتیک، یک کارتریج داخلی با فنر و دیافراگم به‌صورت خودکار افت فشار را ثابت نگه می‌دارد و حتی اگر پمپ سرعتش تغییر کند، دبی هر شاخه ثابت می‌ماند. بدنه معمولاً از برنج یا استیل ضدزنگ است و تحمل فشار و دمای بالا را دارد.

اجزای داخلی شیر بالانسینگ 

اجزای شیر بالانسینگ بسیار ساده اما فوق‌العاده دقیق طراحی شده‌اند.

• بدنه برنجی یا استیل فورج‌شده
• کارتریج تنظیم جریان (در مدل‌های اتوماتیک)
• دستگیره یا پیچ تنظیم دقیق (در مدل‌های دستی)
• پورت‌های تست فشار (برای اتصال مانومتر)
• فلومتر یا نشانگر دبی (در بعضی مدل‌ها)
• اورینگ و واشرهای آب‌بندی با کیفیت
• اتصالات رزوه‌ای یا فلنجی

انواع شیر بالانسینگ

شیرهای بالانسینگ یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های تأسیساتی هستند و وظیفه دارند جریان آب را در بخش‌های مختلف شبکه به تعادل برسانند. این شیرها در دو گروه اصلی دستی و اتوماتیک قرار می‌گیرند. شیر بالانسینگ دستی معمولاً در سیستم‌هایی به‌کار می‌رود که تغییرات فشار زیاد نیست و تنظیم اولیه توسط تکنسین انجام می‌شود. در این مدل، با استفاده از پیچ یا دستگیره مخصوص، مقدار دبی عبوری تنظیم می‌شود تا هر مسیر به اندازه نیاز خود آب دریافت کند. عملکرد این شیر ساده است اما دوام تنظیم آن به شرایط سیستم و مهارت فرد تنظیم‌کننده وابسته است و ممکن است در صورت تغییر فشار، دوباره نیاز به تنظیم پیدا کند.

در سوی دیگر، شیر بالانسینگ اتوماتیک یا دینامیکی قرار دارد که بدون نیاز به دخالت انسانی، دبی و فشار را در محدوده‌ای ثابت نگه می‌دارد. وجود قطعاتی مانند دیافراگم یا کنترل‌کننده‌های داخلی باعث می‌شود این نوع شیر در برابر نوسانات فشار بسیار پایدار عمل کند. همین ویژگی سبب شده در ساختمان‌های بزرگ، پروژه‌های حساس و سیستم‌هایی که پایداری و مصرف انرژی اهمیت بالایی دارد، انتخابی قابل اعتماد باشد.

افزون بر این دو نوع اصلی، گروه دیگری از شیرها با عنوان شیرهای ترکیبی کنترل دبی و فشار وجود دارد که نقش تنظیم جریان و کنترل فشار را به‌طور همزمان ایفا می‌کنند. این نوع برای سیستم‌هایی مناسب است که به دقت بالا و واکنش سریع نسبت به تغییرات نیاز دارند. همچنین برخی مدل‌ها به پورت‌های اندازه‌گیری دبی مجهز هستند تا تکنسین بتواند جریان عبوری را به‌صورت دقیق بررسی و کنترل کند؛ این ویژگی در پروژه‌هایی ضروری است که نیاز به مانیتورینگ مستمر دارند.

به‌طور کلی، انتخاب نوع مناسب شیر بالانسینگ به شرایط پروژه، میزان پیچیدگی سیستم، بودجه و سطح پایداری مورد انتظار بستگی دارد. سیستم‌های کوچک معمولاً با شیرهای دستی به‌خوبی مدیریت می‌شوند اما در پروژه‌های بزرگ و حساس، استفاده از شیرهای اتوماتیک یا ترکیبی بهترین کارایی را فراهم می‌کند.

مقایسه عملکرد شیر بالانسینگ دستی و اتومات

راهنمای خرید شیر بالانسینگ

قیمت شیر بالانسینگ