لرزه گیر
لرزه گیر
از آنجا که تجهیزات صنعتی موجود در خطوط لوله مانند پمپ، کمپرسور، فن، توربین و … به دلیل برخورداری از حرکات داخلی سبب ایجاد لرزش های بسیار، سر و صدا، مستهلک شدن پیش از موعد و زودرس خط لوله و مشکلات بسیاری می گردند، استفاده از لرزه گیر در شبکه های لوله کشی بسیار مهم و ضروری می باشد.
لرزه گیر صنعتی نوعی ابزار است که ارتعاشات و لرزه های ناشی از نوسان فشار سیال داخل لولهها را کاهش داده یا به طور کامل قطع میکند. لرزهگیر با کاهش میزان ارتعاشات در لوله ها موجب کاهش آسیبهای ناشی از وارد شدن ضربه و ثابت ماندن سیستم لوله کشی می شود.
برخی از لرزه گیر ها عملکرد بسیار ساده ای دارند و تنها قسمتی از یک لاستیک یا به اصطلاح رابر هستند که جهت به کارگیری و نصب زیر پایه های موتورها، سانتریفیوژها، وسایل مکانیکی خط تولید، حتی ماشین چاپ استفاده می شوند، برخی از لرزه گیر های دیگر پیچیده تر هستند و مدل های مختلفی از آن ها جهت تحمل فشار بالا و برای لرزش های سنگین ساخته شده اند.
لرزه گیرها معمولاً بر روی خطوط گاز و نفت کاربرد بیشتری نسبت به خطوط لوله آب که پمپ های پرفشار بر روی آنها نصب شده است، دارند. لرزه گیرها همچنین سبب کاهش ضربات مختلف بر روی سیال (ضربه قوچ) می شوند.
کاربرد لرزه گیر در صنعت
وجود لرزه گیرها در صنعت اهمیت ویژه ای دارند، زیرا بروز کوچکترین مشکل یا نشتی براساس ارتعاش زیاد لوله ها ممکن است عواقب سنگینی به همراه داشته باشد. فرض کنید در یک خط لوله گاز در اثر مکش یا تخلیه سیال داخل لوله، لولهها جا به جا شوند، قطعا این جابجائی موجب نشت گاز شده و حتی ممکن است به انفجار این خطوط منجر شود که فاجعه بار است. به کارگیری لرزه گیر به منظور کاهش میزان سر و صدای ناشی از پمپهای مختلف، کمپرسورها و فنهای به کار رفته در آنها نیز در حوزه های مختلف صنعتی بسیار رایج است. در این شرایط لرزه گیر به طور چشمگیری از استهلاک لوله ها کاسته و عمر کارکرد آنها را افزایش میدهد. از کاربردهای دیگر لرزه گیرهای صنعتی این است که شوک ناشی از تخلیه و یا مکش لوله ها را کنترل کرده و شدت آن را کاهش میدهند.
لرزهگیر صنعتی در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند که به طور مثال میتوان به
- صنایع شیمیایی
- صنایع دریایی
- صنایع تاسیساتی
- صنایع غذایی
- صنایع فولاد
- صنایع چوب و کاغذ
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- انواع نیروگاه های بخار، سیکل ترکیبی، برق آبی و هسته ای
اشاره نمود.
انواع لرزه گیر ها
لرزه گیرها با توجه به کاربرد در انواع مختلف تولید می شوند؛ اما به طور کلی لرزه گیرها از لحاظ جنس به دو دسته فلزی و غیرفلزی تقسیم می گردند که هریک ویژگی ها و مزایای خاصی دارند.
پرکاربردترین لرزه گیرهای صنعتی از انواع زیر می باشند:
- لرزه گیر های آکاردئونی (Metal Expansion joint)
- لرزه گیرهای لاستیکی (Rubber Expansion joint)
- شیلنگ های خرطومی فلزی (Metal Flexible hoses)
از رایج ترین و لرزه گیرهای غیر فلزی لرزه گیر لاستیکی می باشد و از رایج ترین لرزه گیرهای فلزی می توان به لرزه گیر آکاردئونی اشاره کرد که در حوزه های مختلفی مورد مصرف دارند.
لرزه گیر آکاردئونی
لرزه گیر آکاردئونی از انواع لرزه گیرهای فلزی هستند که در سایزهای مختلف تولید شده و به منظور جذب حرکت های زاویه ای، محوری و جانبی در خطوط لوله مورد استفاده قرار می گیرد. تحمل فشار و دمای بالا از مزایای این نوع اتصالات می باشد و به انواع زیر تقسیم می شوند:
- آکاردئونی منفرد (Single Expansion)
- آکاردئونی دو تایی (Double Expansion)
- آکاردئونی گاردانی (Gimbal expansion)
- آکاردئونی لولایی (Hinged Expansion)
- آکاردئونی با غلاف ضخیم داخلی (Internally Guided Expansion)
- آکاردئونی پرشر بالانسد زانویی (Expansion Elbow Pressure Balanced)
- آکاردئونی پرشر بالانسد خطی (Expansion In-Line Pressure Balanced)
- اکاردئونی نوسانی (Swing Expansion)
- آکادئونی یونیورسال (Universal Expansion)
لرزه گیر لاستیکی
در مطالب بالا خواندیم در برخی موارد تجهیزات دینامیکی موجود در خطوط لوله از جمله پمپ، کمپرسور، فن و توربین به علت حرکت داخلی لرزش ها یی را به خطوط لوله اعمال می کنند. لرزه گیرهای لاستیکی به منظور جذب و کاستن شوک های داخلی در خط لوله، کاهش سر و صدا، جذب ارتعاشات، رفع جابجایی های خطوط لوله و جذب جابجایی در اثر نوسانات دما (انبساط و انقباض خطوط) استفاده می گردند. این نوع از لرزه گیرها در صنایع تهویه مطبوع، سیستم های حرارتی و برودتی، نیروگاه های برق، طرح های صنعتی آبی و خطوط لوله کاربرد دارند.
لرزه گیر های لاستیکی به دو دسته مهار دار و بدون مهار تقسیم می شوند.
مزایا و معایب لرزه گیر لاستیکی و آکاردئونی
- لرزه گیرهای لاستیکی مقاومت بالاتری در برابر مواد خورنده و اسیدی دارند.
- لرزه گیرهای لاستیکی در برابر زنگ زدگی داخلی و فسفاته و سولفاته شدن و عدم عبور جریان های الکتریکی که ممکن است در سطح لوله ایجاد شوند مقاوم می باشند.
- لرزه گیرهای لاستیکی به نسبت خیلی زیاد احتمال بروز آسیب فیزیکی به خط لوله که در اثر تغییرات ناگهانی دمای سیال و محیط اتفاق می افتد را کاهش می دهند.
- لرزه گیرهای لاستیکی نسبت به لرزه گیرهای آکاردئونی و فلزی از استحکام و مقاومت کمتری برخوردارند.