انگل ولو
انگل ولو یا شیر زوایه ای چیست
انگل ولو یا شیر زاویه‌ای (Angle Valve) یکی از انواع شیرآلات صنعتی است که به دلیل داشتن بدنه با طراحی Y شکل، مسیر جریان سیال را با زاویه ۹۰ درجه تغییر می‌دهد و در عین حال اجازه عبور جریان با حداقل افت فشار را می‌دهد. در ساختار این شیر یک پیستون قرار دارد که به صورت زاویه‌دار درون بدنه قرار گرفته و به کمک محرک‌های مختلف به‌صورت خطی حرکت می‌کند. هنگامی که پیستون و ساقه شیر از نشیمنگاه جدا می‌شوند، مسیر جریان باز شده و سیال می‌تواند عبور کند؛ در مقابل، با پایین آمدن آن‌ها و قرار گرفتن پلاگ روی نشیمنگاه، مسیر جریان بسته می‌شود. به دلیل همین نحوه عملکرد، انگل ولو برای انتقال انواع مایعات و گازهای تحت فشار از جمله بخار، هوا و سیالات در محیط‌های صنعتی بسیار کاربرد دارد و عملکرد سریع، قابلیت تمیزکاری آسان و طول عمر مناسب از جمله مزایای آن محسوب می‌شود. هنگام انتخاب این شیر باید به نوع، سایز، جنس، نوع محرک و همچنین فشار و دمای کاری آن توجه کرد تا بازدهی و ایمنی سیستم تضمین شود.
کاربرد انگل ولو
انگل ولو یا شیر زاویه‌ای به دلیل طراحی خاص بدنه و عملکرد خطی پیستون، یکی از بهترین گزینه‌ها برای کنترل، قطع و وصل و حتی تنظیم دبی جریان سیالاتی مانند آب، بخار، روغن و انواع گازها در سیستم‌های صنعتی محسوب می‌شود. این شیر علاوه‌بر تحمل فشار و دمای بالا، توانایی عملکرد با سرعت و دقت زیاد را دارد و به همین دلیل می‌توان آن را در طول زمان بارها بدون افت کارایی باز و بسته کرد. همچنین امکان تجهیز آن به محرک برقی باعث شده تا از آن در سیستم‌های خودکار و اتوماسیون صنعتی به‌ویژه در خطوط انتقال بخار و سیالات فرآیندی در صنایعی مثل نفت و گاز، پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، کارخانه‌های سیمان و فولاد، صنایع دارویی و غذایی و همچنین تاسیسات آب و فاضلاب استفاده گسترده‌ای شود.
ساختار و عملکرد انگل ولو
انگل ولو یا شیر زاویه‌ای دارای بدنه‌ای با طراحی Y شکل و دو ورودی و خروجی است که با زاویه ۹۰ درجه نسبت به یکدیگر قرار گرفته‌اند و همین ویژگی باعث می‌شود هنگام تغییر مسیر جریان، کمترین میزان افت فشار ایجاد شود. در قسمت داخلی آن یک پیستون به همراه ساقه و پلاگ قرار دارد که به‌صورت زاویه‌دار نصب شده و توسط محرک‌های دستی، پنوماتیکی یا برقی به‌صورت خطی حرکت می‌کند. در حالت عادی و زمانی که شیر بسته است، پیستون روی نشیمنگاه (Seat) قرار می‌گیرد و پلاگ با فشار روی آن نشسته و مسیر عبور سیال را کاملا مسدود می‌کند. زمانی که محرک فرمان باز شدن می‌دهد، پیستون و ساقه به سمت بالا حرکت می‌کنند، پلاگ از نشیمنگاه جدا شده و فضای عبور سیال در داخل بدنه آزاد می‌شود؛ در نتیجه سیال از ورودی وارد و از دهانه زاویه‌دار خروجی خارج می‌شود. این نوع طراحی علاوه بر ایجاد مسیر مستقیم برای عبور سیال، از رسوب‌گیری اجزای داخلی جلوگیری کرده و باعث می‌شود در کارکردهای طولانی نیاز کمتری به سرویس و نگهداری داشته باشد. همچنین به دلیل حرکت دقیق و خطی اجزای داخلی، امکان کنترل دبی جریان و باز و بسته کردن متوالی و سریع مسیر با دقت بالا فراهم است. به همین دلیل انگل ولوها در شرایط کاری سخت و برای سیالات مختلفی همچون بخار، مایعات خورنده، گازهای داغ و سیالات فرآیندی تحت فشار به‌طور گسترده در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، دارویی، غذایی و خطوط انتقال بخار استفاده می‌شوند.
اجزای داخلی انگل ولو یا شیر زاویه ای
- خروجی اگزوز
- ورودی باد
- پیستون
- پکینگ استم
- پکینگ استم
- شافت
- بدنه انگل ولو
- پلاگ
انواع انگل ولو
انگل ولوها (شیرهای زاویه‌ای) در گروه‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند و این دسته‌بندی‌ها معمولا بر اساس چند معیار اصلی انجام می‌گیرد. از نظر نوع عملکرد، این شیرها می‌توانند بصورت دستی، برقی یا پنوماتیکی عمل کرده و با توجه به نیاز سیستم، باز و بسته شوند. از نظر جنس بدنه نیز در انواع مختلفی مانند استیل، برنج، فولاد کربنی یا چدن تولید می‌شوند تا با شرایط مختلف سیال و دمای کاری سازگاری داشته باشند. علاوه بر این، انگل ولوها از نظر نوع اتصال نیز به صورت دنده‌ای، فلنجی یا جوشی طراحی می‌شوند و در نهایت نیز شرکت‌ها و برندهای تولیدکننده مختلفی این شیرها را با ویژگی‌ها و استانداردهای متفاوت به بازار عرضه می‌کنند؛ بنابراین هنگام انتخاب و استفاده، باید تمام این معیارها متناسب با شرایط پروژه در نظر گرفته شود.
انواع انگل ولو براساس عملکرد
-
انگل ولو پنوماتیکی:
این نوع از شیر زاویه‌ای با استفاده از هوای فشرده (پنوماتیک) عمل می‌کند و معمولا در سیستم‌های خودکار که نیاز به باز و بسته شدن سریع و مکرر دارند به کار می‌رود. به دلیل سرعت بالای عملکرد و امکان اتصال به کنترلرهای اتوماسیون، در خطوط بخار، گاز و مایعات فرآیندی در صنایع پتروشیمی، غذایی و دارویی بسیار پرکاربرد است.
-
انگل ولو برقی:
در این مدل از یک محرک الکتریکی برای حرکت دادن پیستون و باز و بسته شدن شیر استفاده می‌شود و به راحتی می‌توان آن را از طریق تابلوهای کنترلی یا PLC کنترل کرد. این نوع شیر برای سیستم‌های انتقال سیالاتی که نیاز به دقت بالا در زمان‌بندی باز و بسته شدن دارند، از جمله نیروگاه‌ها و تاسیسات صنعتی، مناسب است.
-
انگل ولو دستی:
این نوع شیر به کمک یک دسته یا فلکه دستی کار می‌کند و مناسب سیستم‌هایی است که نیازی به اتوماسیون یا عملکرد سریع پیوسته ندارند. به‌دلیل سادگی ساخت و هزینه پایین، در خطوط ساده انتقال سیالات، تاسیسات آب و فاضلاب یا مسیرهای فرعی خطوط بخار استفاده می‌شود.
انواع انگل ولو براساس جنس بدنه
-
انگل ولو استیل:
این نوع شیر از فولاد ضد زنگ ساخته شده و مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی، رطوبت و دماهای بالا دارد. به دلیل دوام و مقاومت شیمیایی، در صنایع غذایی، دارویی، پتروشیمی و خطوط انتقال سیالات خورنده یا گازهای داغ به‌طور گسترده استفاده می‌شود. همچنین در سیستم‌های بخار و آب صنعتی که نیاز به طول عمر بالا و نگهداری کم دارند، کاربرد فراوان دارد.
-
انگل ولو برنجی:
بدنه این شیر از آلیاژ برنج ساخته شده و مقاومت مناسبی در برابر خوردگی و فرسایش دارد. شیرهای برنجی بیشتر در سیستم‌های آب سرد و گرم، تاسیسات ساختمانی، خطوط انتقال مایعات غیرخورنده و سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌شوند. همچنین به دلیل وزن سبک و هزینه مناسب، در پروژه‌های کوچک و متوسط بسیار محبوب هستند.
-
انگل ولو فولاد کربنی:
این نوع شیر با فولاد کربنی ساخته می‌شود و برای تحمل فشارهای بالا و دماهای متوسط مناسب است. به دلیل استحکام مکانیکی بالا، در خطوط انتقال نفت، گاز، بخار و صنایع سنگین مانند پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و کارخانه‌های فولاد کاربرد دارد. این شیرها معمولاً با پوشش‌های ضد خوردگی ارائه می‌شوند تا طول عمر کاری آن‌ها افزایش یابد.
-
انگل ولو چدنی:
شیرهای زاویه‌ای چدنی از جنس چدن ساخته شده و برای فشارهای پایین تا متوسط مناسب هستند. این نوع شیر بیشتر در تاسیسات آب و فاضلاب، خطوط آبیاری صنعتی، سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی و پروژه‌های ساختمانی بزرگ استفاده می‌شود. قیمت مناسب و نصب آسان، از مزایای این نوع شیر به شمار می‌آید.
-
انگل ولو تفلون یا پوشش‌دهی شده:
این شیرها دارای پوشش داخلی تفلون یا مواد مقاوم به خوردگی هستند و برای عبور سیالات خورنده یا اسیدی بسیار مناسب‌اند. کاربرد آن‌ها در صنایع شیمیایی، پالایشگاه‌ها، صنایع دارویی و خطوطی است که سیالات تهاجمی عبور می‌کنند و نیاز به حفاظت بالا در برابر خوردگی وجود دارد.
انواع انگل ولو براساس نوع اتصال
-
انگل ولو با اتصال دنده‌ای:
در این نوع شیر، اتصالات ورودی و خروجی به صورت رزوه داخلی یا خارجی طراحی شده‌اند و برای نصب نیازی به تجهیزات جوش یا فلنج ندارند. شیرهای دنده‌ای معمولاً برای خطوط با فشار و دبی متوسط مناسب هستند و در سیستم‌های ساختمانی، خطوط آب و فاضلاب، تاسیسات سرمایشی و گرمایشی و پروژه‌های کوچک صنعتی کاربرد دارند. سهولت نصب و نگهداری، از مزایای اصلی این نوع اتصال است.
-
انگل ولو با اتصال فلنجی:
این نوع شیر دارای فلنج در ورودی و خروجی است و با پیچ و مهره به خطوط لوله متصل می‌شود. شیرهای فلنجی برای خطوط با فشار بالا و دبی زیاد مناسب هستند و در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و خطوط انتقال بخار و سیالات داغ استفاده می‌شوند. این نوع اتصال امکان جداسازی و تعمیر راحت‌تر شیر را فراهم می‌کند و دوام بالایی در شرایط سخت کاری دارد.
-
انگل ولو با اتصال جوشی:
در شیرهای جوشی، ورودی و خروجی مستقیماً به خط لوله جوش داده می‌شوند و هیچ گونه رزوه یا فلنجی ندارند. این نوع اتصال برای خطوطی با فشار و دمای بالا و شرایط کاری سخت مناسب است و بیشتر در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و خطوط انتقال بخار و سیالات خورنده کاربرد دارد. با توجه به جوشی بودن اتصال، نشتی بسیار کم و استحکام مکانیکی بالا از مزایای مهم این نوع شیر است.
-
انگل ولو با اتصال سوییجی یا فشاری:
در این نوع شیر، اتصال ورودی و خروجی به کمک مهره‌های فشاری یا سوییج انجام می‌شود و بدون نیاز به جوشکاری قابل نصب و جداسازی است. این شیرها برای خطوطی که نیاز به تعویض یا تعمیر مکرر دارند، مانند سیستم‌های آب‌رسانی، تهویه مطبوع، خطوط آزمایشگاهی و صنایع غذایی، گزینه مناسبی هستند. نصب سریع و قابلیت سرویس آسان، از ویژگی‌های بارز این نوع اتصال محسوب می‌شود.
راهنمای خرید انگل ولو
هنگام خرید انگل ولو یا شیر زاویه‌ای، رعایت چند نکته کلیدی می‌تواند کارایی سیستم و دوام شیر را تضمین کند. ابتدا باید نوع سیال و شرایط کاری مشخص شود؛ به‌عنوان مثال، سیال ممکن است خورنده، اسیدی، گاز داغ یا مایع با دمای بالا باشد و میزان فشار کاری نیز اهمیت دارد. دوم، جنس بدنه و اجزای داخلی شیر باید با شرایط سیال و دما سازگار باشد؛ برای نمونه، شیر استیل برای سیالات خورنده و دماهای بالا مناسب است، در حالی که شیر برنجی بیشتر برای آب و مایعات غیرخورنده استفاده می‌شود. سوم، نوع اتصال شیر باید با خطوط لوله‌کشی هماهنگ باشد؛ دنده‌ای، فلنجی، جوشی یا سوییجی، هرکدام مزایا و محدودیت‌های خود را دارند و تأثیر مستقیمی بر نصب، نگهداری و نشتی دارند. علاوه بر این، نوع محرک و عملکرد شیر اهمیت دارد؛ شیرهای دستی برای سیستم‌های ساده، شیرهای پنوماتیکی برای عملکرد سریع و خودکار و شیرهای برقی برای کنترل دقیق و از راه دور مناسب‌اند. سایر پارامترها مانند سایز و قطر ورودی و خروجی، فشار و دمای کاری، استانداردهای ساخت و برند تولیدکننده نیز باید مد نظر قرار گیرند، زیرا انتخاب نامناسب می‌تواند باعث کاهش بازدهی، افزایش هزینه‌های نگهداری و حتی بروز خطرات ایمنی شود. بنابراین بررسی دقیق این عوامل و مشورت با کارشناسان فنی پیش از خرید، برای انتخاب شیر زاویه‌ای مناسب ضروری است.
قیمت انگل ولو
قیمت انگل ولو یا شیر زاویه‌ای تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل فنی و کیفی قرار دارد که هر یک به‌طور مستقیم بر عملکرد و طول عمر شیر اثر می‌گذارند. یکی از مهم‌ترین عوامل، جنس بدنه و اجزای داخلی شیر است؛ برای مثال، شیرهای استیل و فولاد ضدزنگ به دلیل مقاومت بالاتر در برابر خوردگی و دمای بالا معمولاً گران‌تر از شیرهای برنجی یا چدنی هستند. علاوه بر این، نوع اتصال و طراحی شیر نیز در تعیین قیمت نقش دارد؛ شیرهای فلنجی یا جوشی که قادر به تحمل فشار و دبی بالا هستند، نسبت به شیرهای دنده‌ای یا سوییجی قیمت بالاتری دارند. نوع عملکرد و محرک شیر، مانند دستی، پنوماتیکی یا برقی، نیز هزینه نهایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، زیرا شیرهای خودکار و برقی به قطعات اضافی و سیستم‌های کنترلی پیشرفته نیاز دارند. عوامل دیگری مانند سایز و قطر ورودی و خروجی، فشار و دمای کاری، استانداردهای صنعتی و برند تولیدکننده نیز بر قیمت اثرگذارند؛ شیرهای با سایز بزرگ، فشار کاری بالا یا گواهی‌نامه‌های استاندارد بین‌المللی معمولاً هزینه بیشتری دارند. در نهایت، شرایط بازار، میزان عرضه و تقاضا و عوامل اقتصادی منطقه نیز می‌توانند قیمت شیر زاویه‌ای را تغییر دهند، بنابراین انتخاب شیر مناسب باید همزمان با بررسی نیازهای فنی سیستم و بودجه صورت گیرد تا عملکرد بهینه و صرفه‌جویی اقتصادی تضمین شود.
